Mê tín là một thuộc tính của
con người, đã có từ khi con người sống thành quần thể. sự sợ hãi trước những hiện
tượng thiên nhiên không giải thích được đã khiến cho óc mê tín phát sinh. Từ đó, các hình thức tín ngưỡng ra đời.
Để phân định thế nào là mê
tín thật không đơn giản. Tuy nhiên, mục đích của bài viết này chỉ là dề cập đến nạn mê tín theo ý nghĩa
phổ cập, đại chúng nhất.
Nạn mê tín hiện nay vốn kế
thừa từ các giai đoạn trước, cụ thể là thời điểm 1975 - 1986 và nạn mê tín
trong giai đoạn này vốn cũng biến tướng từ trước ngày giải phóng. Do đó, điểm lại
tình trạng mê tín trước 1975 cũng có thể giúp cho người đọc có một ý niệm tổng
quát về sự hình thành và phát triển của một thứ “siêu thị tâm linh” hiện đang tồn
tại trong nền kinh tế thị trường.
Có một thực tế là ranh giới giữa mê tín dị
đoan không phải lúc nào cũng rạch ròi, minh bạch. Một số khoa học cổ xưa còn
lưu truyền cho đến nay như tử vi, tướng số, phong thủy, địa lý... nếu cho là mê
tín, ắt sẽ gặp phải những phản bác, minh chứng quyết liệt. Một số hiện tượng
siêu hình, linh hồn chẳng hạn, vẫn còn là vấn đề gây tranh cãi. Những người tin
vào sự tồn tại của linh hồn chắc chắn sẽ không chấp nhận mình là mê tín, mà lập
luận rằng chẳng qua khoa học chưa có phương thức đúng đắn để tiếp cận, chứng
minh. Nhưng người duy vật thì thẳng thừng bác bỏ, cho rằng linh hồn chẳng qua
chỉ là tên gọi của một thứ “bức xạ tàn dư” mà mỗi người đều có. Đặc điểm của bức
xạ này là mạnh lên gấp ngàn lần sau khi con người chết đi. Đồng thời nó có thể
dung chứa một số lượng lớn thông tin trên nhiều lãnh vực về người đó. Như vậy,
nếu người duy tâm xác quyết rằng trong việc tìm mồ mả, chính linh hồn người chết
đã mách bảo cho một người có khả năng thấu thị về một số chi tiết liên hệ đến bản
thân, thì giới duy vật lại cho rằng, chẳng qua, vô thức của một số ít người có
khả năng “đọc” được những thông tin dung chứa trong “tàn dư bức xạ”, và “thông
báo” cho tiềm thức được biết. Chẳng ai chịu ai. Có điều, cả hai khuynh hướng,
cho đến nay vẫn chỉ là suy diễn trên cơ sở một số lập luận, và chưa có một
khuynh hướng nào được chứng minh bằng khoa học thực nghiệm.
THỊ TRƯỜNG TÂM LINH THỜI
KINH TẾ THỊ TRƯỜNG.
Từ khi đất nước bước vào thời
kỳ đổi mới, sự phát triển của các thành phần kinh tế, đặc biệt là kinh tế tư
nhân đã làm phục hồi và nảy sinh một số tín niệm gắn liền với quan điểm của mỗi
người. Nó trở thành bình thường đến độ không còn ai xem là mê tín mà là những
hành động cần thiết. Có thể chia ra các hình thức phát sinh từ nhiều nguồn như
:
A) Từ phong tục, tập quán :
như mở hàng, đốt vía- còn gọi là đốt phong lông, xem ngày lành tháng tốt với những
việc nên hay không nên làm trong ngày. Lịch sách với ngày giờ âm lịch, với các
"trực” như Trừ, Định, Mãn, Khai v.v... được giới kinh doanh tuân thủ
nghiêm túc. Ngày giờ xuất hành cũng vậy, Trước khi bước chân ra khỏi cửa, người
ta nghiên cứu kỹ bổn mạng, xem thuộc “hành” gì, hạp hay khắc với giờ nào. Đầu
năm 2005, đã xuất hiện thêm dịch vụ xem ngày tốt xấu trên mạng với phí tổn
chỉ có 2 nghìn đồng. Mỗi ngày, có đến hàng ngàn khách gọi đến cho thấy dịch vụ
xem ngày tốt xấu đã trở thành một nhu cầu thực tế ngày càng đắt khách.
Tục đốt giấy tiền vàng bạc
cũng là một tập quán đã có tự lâu đời, biến thái theo sự phát triển của xã hội.
Hàng hóa đốt lên gởi xuống cho “cõi dưới”, gồm cả đô- la âm phủ, nhà cao tầng,
xe máy, ô-tô, kẻ hầu người hạ... Nếu sinh hoạt ở cõi dưới cũng chẳng khác gì
trên dương thế này, nghĩa là cũng có ăn chơi, hưởng thụ, thì đúng là... chết sướng
hơn. Ai cũng hiểu như vậy, nhưng đã là tập quán thì cứ thế mà theo, chẳng có gì
thắc mắc.
Một trong những hình thức
tín ngưỡng biến tướng một cách bát nháo nhất là hoạt động lên đồng.
Những ông Hoàng, bà Chúa,
các Cô, các Cậu được nhân cách hóa đến mức dung tục, có lẽ để cho gần gủi với
con người hơn. Ông Hoàng Mười chỉ thích sâm- banh, đến “giá” của ông thì nhất định
phải có thứ rượu đó. Ông Hoàng Bảy thì không chỉ nghiện hút mà còn thích cả
“choác” nữa. Cô Ba, mỹ danh Phù Dung tiên tử thì đích thị là thánh tể của dân
nghiện ma tuý. Còn cô Bơ, có người đoan quyết rằng chính là hiện thân của...
Thoại Ba công chúa. Cô “lậm” nặng vào một mối tình dang dở nên lần nào “lên”
cũng khóc sướt mướt v.v... Hình thức tín ngưỡng dân gian này đã được cải sửa
cho phù hợp với thời đương đại. (còn tiếp...)
No comments:
Post a Comment